Vanaf het begin is er al veel weerstand en kritiek geweest op de invoering en werking van het UBO register. De kritiek is met name gericht op het terrein van privacy en veiligheid (het is vaak niet wenselijk voor ondernemingen / UBO’s om informatie over UBO’s openbaar te maken), maar ook de administratieve last voor ondernemingen is aanzienlijk om een en ander correct te registeren én up-to-date te houden.
Een recente uitspraak van het Hof van Justitie luidt dat de beschikbare informatie vanuit het UBO-register inderdaad in strijd is met privacy wetgeving. Lees hier meer over de directe gevolgen.
Het UBO-register: een korte terugblik
Het UBO-register staat al geruime tijd in de schijnwerpers en is ook regelmatig bekritiseerd. Zoals bekend is het UBO-register een register van het handelsregister waarin de UBO’s (de uiteindelijk belanghebbenden van een onderneming) zijn geregistreerd.
De gedachte achter de invoering van het UBO-register is het effectiever tegengaan van de terrorismefinanciering, witwassen en het misbruiken van ondernemingen.
De verplichte UBO-registratie is in Nederland van toepassing voor onder andere N.V.’s, B.V.’s, stichtingen, verenigingen en coöperaties.
Gegevens gedeeltelijk openbaar
Een deel van de gegevens die worden geregistreerd zijn openbaar (bijvoorbeeld de naam, geboortemaand en -jaar, nationaliteit en de aard en omvang van het economische belang van de UBO) en is voor iedereen op te vragen via het handelsregister.
Vanaf het begin is er al veel weerstand en kritiek geweest op de invoering en werking van het UBO register. De kritiek is met name gericht op het terrein van privacy en veiligheid (het is vaak niet wenselijk voor ondernemingen / UBO’s om informatie over UBO’s openbaar te maken), maar ook de administratieve last voor ondernemingen is aanzienlijk om een en ander correct te registeren én up-to-date te houden.
Uitspraak Hof van Justitie van de Europese Unie (“HvJEU”)
Vanuit de bovengenoemde kritiekpunten zijn een Luxemburgse vennootschap en de betreffende UBO een procedure gestart bij de rechter in Luxemburg, omdat zij het Luxemburgse handelsregister hadden verzocht om de toegang van het grote publiek tot hun informatie te beperken, waaraan geen gehoor werd gegeven door het Luxemburgse handelsregister.
Vervolgens heeft de Luxemburgse rechter het HvJEU een aantal prejudiciële vragen gesteld over de toepassing en uitleg van een aantal bepalingen van de Europese anti-witwasrichtlijn (de Luxemburgse regelgeving, en ook de Nederlandse regelgeving, is gebaseerd op deze richtlijn).
Schending privacy en bescherming persoonsgegevens
Het HvJEU heeft op 22 november 2022 in deze kwestie een ondubbelzinnige uitspraak gedaan en de ongeldigheid vastgesteld van de bepaling in de anti-witwasrichtlijn op basis waarvan de lidstaten ervoor moeten zorgen dat de informatie over de UBO’s in alle gevallen voor het grote publiek toegankelijk is.
Het HvJEU geeft hiervoor als argument dat de toegang voor het grote publiek tot informatie over de UBO’s een ernstige inmenging vormt in de grondrechten op eerbiediging van het privéleven en bescherming van persoonsgegevens.
Deze onbeperkte toegankelijkheid leidt ertoe dat het voor een onbeperkt aantal personen mogelijk wordt om informatie te verkrijgen, op te slaan en te verspreiden over de materiële en financiële situatie van UBO’s en dat er daardoor mogelijk misbruik kan worden gemaakt van deze gegevens.
Het HvJEU geeft aan daarbij aan dat deze toepassingen van het UBO-register niet leiden tot wat strikt noodzakelijk is en daardoor niet proportioneel zijn ten opzichte van het nagestreefde doel, te weten het voorkomen van bijvoorbeeld witwassen van geld en de financiering van terrorisme.
Toegankelijkheid UBO-register beperkt
Deze uitspraak leidt ertoe dat de toegankelijkheid van het UBO-register voor het grote publiek zo spoedig mogelijk door de lidstaten moet worden uitgeschakeld.
Nederlandse UBO-register per direct gesloten
Het Nederlandse handelsregister heeft nagenoeg direct (per 22-11-2022) het UBO-register gesloten en is daarom (voorlopig) niet meer raadpleegbaar voor derden, zie ook het persbericht van de Kamer van Koophandel. Dit betekent echter niet direct dat een UBO niet meer geregistreerd hoeft te worden.
We volgen de ontwikkelingen op de voet en houden u hiervan uiteraard op de hoogte!