In boek 2 van het Burgerlijk Wetboek (BW) is hiervoor de tegenstrijdig belang regeling vastgelegd. Deze regeling geldt zowel voor bestuurders en commissarissen van een besloten vennootschap (BV) en een naamloze vennootschap (NV). In deze blog wordt alleen gesproken over de bestuurder bij de BV.
Het begrip tegenstrijdig belang in het BW
Uit artikel 2:239 lid 6 BW blijkt dat een bestuurder niet deelneemt aan de beraadslaging en besluitvorming over een onderwerp indien hij daarbij een direct of indirect persoonlijk belang heeft dat strijdig is met het belang van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming.
In de situatie dat het bestuur geen besluiten kan nemen omdat alle bestuurders een tegenstrijdig belang hebben, wordt het besluit op grond van de wet genomen door de raad van commissarissen. Bij gebrek aan een raad van commissarissen wordt het besluit genomen door de algemene vergadering.
Het is mogelijk om in de statuten een afwijkende regeling ten aanzien van de besluitvorming in geval van een tegenstrijdig belang op te nemen.
Wanneer is er dan precies sprake van een tegenstrijdig belang?
Dat is het geval indien de bestuurder de belangen van de vennootschap niet meer kan bewaken op een wijze die van een integer en onbevooroordeeld bestuurder mag worden verwacht, omdat zijn persoonlijk belang daarmee strookt. Daarbij worden alle omstandigheden van het geval meegenomen. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van een tegenstrijdig belang indien een bestuurder namens de vennootschap een overeenkomst aangaat met een B.V. waarvan hij zelf de aandeelhouder is. Of wanneer de bestuurder namens de vennootschap een managementovereenkomst afsluit met zichzelf en zichzelf daarbij een vergoeding toekent.
Dit soort rechtshandelingen betekenen overigens niet per definitie dat er sprake is van een tegenstrijdig belang. Er moet daadwerkelijk een persoonlijk belang bestaan dat het onmogelijk maakt voor de bestuurder om zich uitsluitend door het belang van de vennootschap te laten leiden.
Gevolgen
Het komt weleens voor dat een bestuurder met een tegenstrijdig belang toch deelneemt aan de beraadslaging en besluitvorming binnen de BV. Wanneer dat achteraf aan het licht komt, is het besluit vernietigbaar omdat het in strijd met de wet of de statuten tot stand is gekomen (zie artikel 2:15 lid 1 BW).
Vernietigbaarheid houdt in dat het besluit van kracht blijft, totdat er een vordering tot vernietiging van het besluit kan worden ingesteld. Zo’n vordering kan worden ingesteld door iedere persoon die een redelijk belang heeft bij de vernietiging van het besluit. Denk daarbij aan medebestuurders, aandeelhouders, commissarissen, of curatoren. Voor het instellen van de vordering geldt een termijn van één jaar.
Een BV met één bestuurder
Het bovenstaande zit net iets anders in elkaar als er sprake is van een BV met één bestuurder. In dat geval is het besluit door het verkeerde orgaan genomen, namelijk door het bestuur in plaats van de algemene vergadering. Dat brengt met zich mee dat het besluit op zichzelf in strijd is genomen met de wet en de statuten. Dan is er sprake van een nietig besluit, wat inhoudt dat er nooit een geldig besluit is geweest (zie artikel 2:14 BW).
De vennootschap kan de bestuurder die onterecht heeft deelgenomen aan de besluitvorming aansprakelijk stellen voor de geleden schade. Deze mogelijkheid is er ook voor aandeelhouders die schade hebben geleden.
Wetsvoorstel bestuur en toezicht rechtspersonen
Met de komst van het Wetsvoorstel bestuur en toezicht rechtspersonen gaat in navolging van de regeling van tegenstrijdig belang ten aanzien van de BV / NV, ook gelden voor bestuurders en commissarissen / toezichthouders van verenigingen, stichtingen, coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen.
Op dit moment is het betreffende wetsvoorstel in behandeling bij de Eerste Kamer.
Wilt u meer informatie of advies over dit onderwerp? Neem dan contact met ons op.