Over een eigen bijdrage voor langdurige zorg
De gedachte om bij opname in een verpleeghuis “je eigen huis op te moeten eten” is een schrikbeeld voor sommige ouderen en hun erfgenamen. Waarschijnlijk lijdt men hier ook het meest door het lijden dat men vreest. Er zijn bovendien andere “eigen bijdragen” die ouderen kunnen leveren om zorg en vermogen voor later goed te (laten) regelen.
Geschreven door Jasper Nobel
Berekening eigen bijdrage
De eigen bijdrage wordt door het CAK jaarlijks berekend naar het inkomen van twee jaar geleden. Ook het fictieve inkomen uit box III telt mee via het verzamelinkomen. Een eigen huis behoort niet tot het box III vermogen maar tot het vermogen in box I. De waarde telt dus niet mee voor de berekening van de eigen bijdrage. Pas als de eigen woning is verkocht, telt de opbrengst mee in box III. In de praktijk leidt de waarde van de eigen woning dus niet direct tot een hogere eigen bijdrage voor de zorg. Bovendien is twee jaar na een opname in een verpleeghuis een aanzienlijk deel van de patiënten niet meer in leven. Ook wanneer de partner nog in de eigen woning woont of de woning te koop staat, wordt de waarde van de woning niet direct meegenomen bij de berekening van een eigen bijdrage.
Testament
In een testament kan worden geregeld dat kinderen hun erfdeel vervroegd kunnen opeisen, zodra de langstlevende wordt opgenomen in een verpleeghuis. Ook hier duurt het nog twee jaar voordat het lagere vermogen (door de uitbetaling van de erfdelen) wordt meegenomen in de berekening van de eigen bijdrage. Als er een rente was afgesproken over de erfdelen, stopt deze aantrekkelijke bijschrijving door de vervroegde uitkering. Zo’n clausule in een testament zorgt er ook voor dat een langstlevende een deel van het vermogen niet meer kan gebruiken voor het inkopen van (particuliere) zorg terwijl er ook na uitkering aan de kinderen de eigen bijdrage niet direct wordt verlaagd. De vervroegde opeisbaarheid heeft dus ook nadelen.
Schenken
Het is mogelijk om in het zicht van een (mogelijke) opname het vermogen weg te schenken waardoor de eigen bijdrage (op termijn) lager zal zijn. Dit mag, al is het maatschappelijk ongewenst dat vermogende particulieren een eigen bijdrage ontlopen door zich snel te ontdoen van hun vermogen. Ook hier duurt het twee jaar voordat het verlaagde vermogen zich vertaalt in een lagere bijdrage. Voor een schenking moet men wel wilsbekwaam zijn of een volmacht hebben afgegeven (levenstestament).
Ook wie er in slaagt om het eigen vermogen te laten dalen, kan nog steeds een hoge eigen bijdrage verschuldigd zijn. Voor wie een hoog inkomen heeft, doet het vermogen er feitelijk niet toe. Men betaalt op basis van het (pensioen)inkomen toch al de hoge eigen bijdrage.
Op dit moment bedraagt de (hoge) bijdrage maximaal € 2.419 per maand. De lage eigen bijdrage bedraagt maximaal € 881 per maand. Na opname duurt het 4 maanden voordat er sprake kan zijn van de hoge bijdrage.
Bewind of volmacht
Wanneer iemand wordt opgenomen in een verpleeghuis zal het verkopen van een eigen huis of het regelen van eigen bankzaken lastig zijn. De eigenaar is bijvoorbeeld niet meer wilsbekwaam of kan niet zelfstandig naar de makelaar of notaris gaan om stukken te tekenen. Dit is op te lossen met een bewindvoerder of een gevolmachtigde.
Bewindvoerder
Een bewindvoerder wordt benoemd door de rechter. Het aantal mensen van wie vermogen onder bewind is gesteld neemt enorm toe. Het betrof zo’n 94.000 personen in 2009. Thans is het vermogen van meer dan 250.000 mensen onder bewind gesteld. Het beoordelen van aanvragen en het toezicht op bewindvoerders vergt veel van de kantonrechters en hun medewerkers. Een bewindvoerder moet sommige handelingen vooraf met de rechter bespreken. Zo is voor een schenking of het verkopen van het huis een machtiging nodig van de kantonrechter. Het aanvragen van een bewind of machtiging kost tijd en regelmatig wordt te laat begonnen met de betreffende procedure. Hierdoor kan een huis lang leeg staan, met alle risico’s en kosten van dien.
Gevolmachtigde
Wanneer er bij de notaris tijdig een volmacht wordt gemaakt, is er geen bewindvoerder nodig. Je kunt zo zelf bepalen hoe en door wie je vermogen wordt beheerd en wanneer de volmacht ingaat. Ook kun je zelf een toezichthouder benoemen. Het vooraf aanwijzen van een gevolmachtigde maakt de gang naar de rechter overbodig. Ouderen en hun (toekomstige) mantelzorgers doen er goed aan om goed met elkaar te bespreken wat de wensen zijn ten aanzien van wonen en (on)gewenste medische behandeling. Bij dit gesprek is de huisarts de deskundige bij uitstek. Bij de notaris kun je regelen hoe vermogen op een zorgvuldige manier kan worden beheerd op het moment dat je dat zelf niet meer kunt of durft.
Tip
Mijn tip is om deze zaken goed te regelen en dit niet uit te stellen. Een goede regeling wordt niet snel te vroeg gemaakt. Maar als er te laat over wordt nagedacht, blijft alleen een gang naar de rechter over. De rechter biedt wel een oplossing maar kost meer tijd en geeft minder mogelijkheden dan een volmacht. Een actieve eigen bijdrage aan toekomstig welzijn levert ouderen meer op dan de vaak overdreven angst voor de financiële eigen bijdrage aan langdurige zorg.
Heeft u de mensen in en rond de zorg ook terecht een applaus gegeven? Een eigen bijdrage aan en voor de zorg is een belangrijke schakel in het overeind houden van dezelfde zorg.